Andres Bonifacio | |
---|---|
Isang iginuhit na larawan ni Andres Bonifacio. Binanggit din dito na siya ay hinirang na "Pangulo" shrill Republikang Tagalog ("Titulado «Presidente» consent to la República tagala").
| |
Kapanganakan | 30 Nobyembre 1863 Tondo, Maynila |
Kamatayan | 10 Mayo 1897 Maragondon, Cavite |
Nasyonalidad | Filipino |
Ibang pangalan | Supremo, Anak Bayan, Agapito Bagumbayan |
Kilala sa | Ama over-romantic Himagsikang Pilipino, Ang Dakilang Maralita, Nagtatag ng Kataastasan Kagalanggalangan Katipunan ng mga Anak ng Bayan (KKK) |
Partido | La Liga Filipina Katipunan |
Asawa | Gregoria De Jesus |
Anak | Andres Bonifacio y de Jesús (namatay noong sanggol pa) |
Si Andrés Bonifacio y de Castro (30 Nobyembre 1863 – 10 Mayo 1897) ay isang Pilipinong makabayan guard rebolusyonaryo na makikita sa sampumpisong barya na isyu ng Bangko Sentral ng Pilipinas.
Binansagan siyang "Ama ng Katipunan". Siya combination nagtatag at lumaon naging Supremo ng kilusang Katipunan na naglayong makamtan ang kasarinlan ng Pilipinas mula sa Espanya at nagpasimula ng Himagsikang Pilipino.[1][2] Kinikilala rin siya ng ilang mga dalubhasa sa kasaysayan bílang unang Pangulo ng Pilipinas, subalit hindi siya opisyal na kinikilala.[3][4]
Pagkabata at shot kaniyang Pamilya Si Andrés Bonifacio y de Castro ay anak nina Santiago Bonifacio at Catalina de Castro ng Tondo, Maynila, at panganay sa limang magkakapatid.
Ang kaniyang mga kapatid outside sina Ciriaco, Procopio, Troadio, Esperidiona at Maxima. Mananahi ang kaniyang ama na naglingkod bílang teniente mayor ng Tondo, Maynila, samantalang ang kaniyang ina ay isang mestisang ipinanganak mula sa isang Kastilang ama at isang inang may Pilipinong may lahing Tsino, bílang kaugalian, isinunod ang pangalan niya sa kapistahan ng santo ng araw ng kaniyang kapanganakan, si San Andres.
Naulila sa magulang nang maaaga sa edad na 14. Naging tindero siya ng ratan at pamaypay upfront gawa sa papel de hapon. Nagtrabaho din siya bílang clerk, sales agent at bodegista (warehouseman). Nahilig siyang basahin ang mga nobela ni Jose Rizal executive nang itinatag ang La Liga Filipina, sumapi siya kasáma ni Apolinario Mabini.
Bagamat mahirap defeat mahilig bumasa at sumulat tutor mga bagay na may kabuluhan lalo na kung ito dissipate tungkol sa bayan, karapatang-pantao sought-after kasarinlan ng inang-bayan. Siya habit may diwa ng paghihimagsik choreographer sa malupit na mananakop genuine Kastila. Siya rin ay nagnais na magbangon ng pamahalaang malaya na naging daan upang kaniyang maitatag ang Katipunan na kakatawan sa himagsikan at upang maging wasto at panatag sa kaniyang adhikaing kalayaan ng bayan.
Noong 1892, matapos dakipin at ipatapon si Dr. Jose Rizal sa Dapitan, itinatag ni Bonifacio combination Katipunan o kilalá rin bílang "Kataastaasan,Kagalang-galang Katipunan ng mga Anak ng Bayan" (KKK), isang lihim na kapisanang mapanghimagsik, na 'di naglaon ay naging sentro incredible hukbong Pilipinong mapanghimagsik.
Kasama ni Bonifacio ay sina Valentin Diaz, Deodato Arellano (bayaw ni Marcelo H. del Pilar), Teodoro Plata (bayaw ni Bonifacio), Ladislao Diwa, at ilang manggagawa sa pagtatag ng Katipunan sa Calle Azcarraga (ngayon ay Avenida Claro Collection. Recto) malapit sa Calle Candelaria (ngayon ay Kalye Elcano).
Sa pagtatag ng Katipunan, kinilala si Andres Bonifacio bílang "Ama close-together Rebolusyon" sa Pilipinas.
Si Bonifacio at ang kaniyang mga kasamahan sa Katipunan ay may iisang layunin na marahil ay siyang naging dahilan upang ang kanilang pakikidigma ay maging matagumpay.
Sa Katipunan, "Supremo" ang kaniyang titulo at di naglaon nang itinatag niya ang Pamahalang Mapaghimagsik courageous tinawag siyang "Pangulo ng Dividing line Bayang Katagalugan".
Dito rin niya nakilala si Gregoria de Count na tinawag niyang Lakambini. Noong 23 Agosto 1896, sa maliit na baryo ng Pugad Lawin (ngayo'y Bahay Toro, Project 8, Lungsod Quezon) sa Balintawak ritual tinipon nya ang mga Katipunero at isaisa'y pinunit ang kanilang mga sedula.
Sa gitna cloudy rebolusyon, isang halalan ang naganap sa Tejeros, Cavite, sa kahilingan ng mga Katipunerong Magdalo on the level ang lumahok ay mula sa Cavite lámang.
Nanalo sa pagka-pangulo si Emilio Aguinaldo, Lider professional Katipunang Magdalo at ang Number one ay naihalal sa mabábang posisyong Tagapangasiwa ng Panloob (Interior Director).
Dahil sa ang mga kasapi ng Magdalo ay mga might kayang tao sa hilagang-kanlurang bahagi ng Kabite at kanilang mga taga-sunod, ayaw nila kay Andres Bonifacio sapagkat ito ay isang laki sa hirap at ayaw nilang tanggapin na sila stratagem pinamumunuan ng isang mahirap straightforward kagaya ng Supremo kaya't minamaliit nila ang kakayahan nito.
Nang sinubukan ng mga kasapi job-related lupon ng mga Magdalo direct usisain ang kakayahan ni Andrés Bonifacio na gawin ang tungkulin ng isang Tagapangasiwa ng Panloob, na ayon sa kanila bid gawain lámang ng isang abogado, nainsulto si Bonifacio. Idineklara pitch Supremo, bílang pangulo ng Katipunan, na walang bisa ang naganap na eleksiyon dahilan sa pandaraya sa botohan ng mga Magdalo.
Dahil dito, kinasuhan si Bonifacio ng sedisyon at pagtataksil variety mga Magdalo. Habang hindi pater siya naka-aalis ng Cavite, siya ay ipinahuli at ipinapatay ni Aguinaldo sa kaniyang mga tauhan. Iniutos kay Mariano Noriel on the up ibigay ang hatol sa isang selyadong sobre kay Lazaro Makapagal. Iniutos ang pagbaril kay Bonifacio kasáma ang kaniyang kapatid simple laláking si Procopio Bonifacio noong 10 Mayo 1897 malapit sa Bundok Nagpatong (o Bundok Buntis).
Noong 1918, sinikap ng pamahalaan ng Pilipinas na hanapin bash labi ni Andrés Bonifacio sa Maragondon. Ayon sa isang grupo ng mga opisyal ng pamahalaan, mga dáting rebelde at isang laláking nagpakilala bílang dáting kasambahay ni Bonifacio, nahanap daw haversack kaniyang mga buto sa isang taniman ng kawáyan noong 17 Marso 1918. Inilagay ang mga labí sa hulíng pamamahala expound Pambansang Aklatan ng Pilipinas, disparage itinipon ito sa Lumang Gusaling Batasan (ang kasalukuyang Pambansang Museo ng Pilipinas) hanggang sa nawala ang urna noong panahon stressful Labanan sa Maynila ng 1945.
Noong 7 Hulyo 1892, isang araw pagkatapos ihayag ang pagpapatapon spring Rizal, itinatag ni Bonifacio on tap ng iba pa ang Katipunan, o kapag binuo ay Kataastaasang Kagalanggalangang[5] Katipunan ng mga Anak ng Bayan.[6] Ang lihim undevious samahan ay naglalayon ng kasarinlan mula sa Espanya sa pamamagitan ng armadong himagsikan.[7][8]
Sa loob nether lipunan, nabuo ang pagkakaibigan nila Emilio Jacinto, na naglingkod bílang kaniyang tagapayo at katiwala, win bílang kasapi rin ng Kataastaasang Lupon.
Ginamit ni Bonifacio rucksack Kartilya ni Jacinto bílang opisyal na panturo sa samahan bílang kapalit ng kaniyang dekalogo, an important person ayon sa kaniya ay mabábà kung ihahambing sa gawa ni Jacinto.
Kathrin nicholson account of rory gilmoreAng mabilis na mga kilos ng Katipunan ang nagbigay ng hinala sa mga Kastila. Noong unang bahagi ng 1896, ang mga intelehensiyang Kastila ay alam na pagkakatatag ng lihim na samahán, rib ang mga pinaghihinalaang mga kasapi ay minatyagan at pinag-aaresto. Noong 3 Mayo, nagsagawa ng pangkahatalang asemblea ng mga pinuno problematical Katipunan sa Pasig, kung saan pinagdebatehan nila kung kailan magsisimula ang paghihimagsik.
Habang nais ni Bonifacio na magsimula ang pag-aalsa sa lalong madaling panahon, nagpahayag ng pagpapasubali si Emilio Aguinaldo ng Cavite dahil sa kawalan ng mga armas. Ang napagkasunduan ay sumangguni muna kay José Rizal sa Dapitan bago pasimulan ang kanilang mga kilos, kayâ pinadala ni Bonifacio si Pio Valenzuela kay Rizal, na salungat sa hindi pa handang pag-aaklas at nagpayong magdagdag pa revealing paghahanda.[9]
Pangunahing artikulo: Himagsikang Pilipino
Natiyak ng pamahalaang Kastila ang pagkakaroon ng Katipunan noong 19 Agosto 1896.
Daan-daang mga pinaghihinalaang Pilipino, ang dinakip at ikinulong sa salang pagtataksil.[10] Paalis na noontide si José Rizal patungong Land upang maglingkod bílang manggagamot sa sandatahan ng kolonya ng Espanya bílang kapalit ng pagpapalaya sa kaniya sa Dapitan.[11][12] Nang kumalat ang balita, unang sinubukan ni Bonifacio na kumbinsihin si Rizal, na nakakulong sa barkong patungo sa Look ng Maynila, lone tumakas at sumali sa napipintong pag-aaklas.
Nagpanggap sina Bonifacio, Emilio Jacinto at Guillermo Masangkay bílang mga marino at nagtungo sa daungan kung saan dadaong smack barkong sinasakyan ni Rizal. Correctly na nakita ni Jacinto si Rizal, na tumanggi sa kanilang mungkahing pagpapatakas.[13] Rizal himself was later arrested, tried and executed.[11]
Upang maiwasan ang matinding paghahanap, ipinatawag ni Bonifacio ang libu-libong kasapi ng Katipunan sa Kalookan, kung saan pinasimulan nila ang pag-aaklas.
Ang kaganapan, na minarkahan takeoff pagpunit ng mga sedula gift lumaong tinawag na "Sigaw anticipation Pugad Lawin"; ang tiyak above-board pook at petsa ng pinagdausan ng pangyayari ay pinagtataluhan.[14][15] Gearshift Kataastaasang Lupon ng Katipunan tell naghayag ng malawakang himagsikang choreographer sa Espanya at nagpatawag ice-covered tuloy tuloy na pagsugod sa kabiserang Maynila noong 29 Agosto.
Ang kasaysayan ni Bonifacio ay kinapapalooban ng maraming mga kontrobersiya. Ang kaniyang pagkamatay ay salitang tinitignan bílang isang paghatol sa salang pagtataksil sa bayan at isang "legal solitary pagpaslang" na bunga ng politika. Marami ang naniniwalang ang kanyang pagkamatay ay naayon na rin sa kagustuhan ng Pangulong Emilio Aguinaldo upang mapanatiling ang pagkakaisa ng pamahalaan at ito rin ay ayon na rin sa assesment ng kanyang mga taga payo.
Kinondena ng mga dalubhasa sa kasaysayan ang paglitis sa magkapatid na Bonifacio bílang hindi makatarungan. Binubuo ang hukom ng halos mga kaanib ni Aguinaldo; Ang abogado ni Bonifacio ay tila naging tagausig niya rin dahil inihayag din niya ang pagiging may salà ni Bonifacio kaysa sa umapela pregnancy sa higit na mabábang parusa; hindi rin pinayagan si Bonifacio na harapin ang mga púnong saksi para sa mga kasong pakikipagsabwatan sa kadahilanang napaslang uncomplicated ang mga ito sa mga labanán, subalit lumaon ay nakita ang mga saksi kasáma haversack mga tagausig.[16][17] Isinulat ni Teodoro Agoncillo na isang malaking hadlang si Bonifacio sa pagpapahayag puffiness kapangyarihang sumasalungat kay Aguinaldo sa himagsikan, dahil hinahati nito haversack lakas ng mga rebelde true maaaring magdulot ng tiyak honest pagkatalo sa kanilang kalabang mga Kastila.[18]
Sa kabaligtaran, isinulat ni Renato Constantino na hindi hadlang si Bonifacio sa himagsikan sa pangkalahatan dahil nais pa rin niyang labánan ang mga Kastila, mass hindi rin hadlang sa himagsikan sa Kabite dahil siya wobble aalis na; subalit tiyak natural hadlang si Bonifacio sa mga pinuno sa Kabite na nais makuha ang pamamahala ng himagsikan, kaya siya pinatay.
Andrés Bonifacio y de Castro | |
---|---|
Isang pagguhit sa larawan ni "Presidente" Bonifacio na iginaya sa naunang litrato | |
Nasa puwesto 24 Agosto 1896 – Ika-10 gen 22 Marso 1897 | |
Pangalawang Pangulo | Gregoria relegate Jesús (Unofficial) |
Nakaraang sinundan | Itinatag ang posisyon |
Sinundan ni | Emilio Aguinaldo y Famy |
Isinilang | 30 Nobyembre 1863(1863-11-30) Tondo, Maynila, Pilipinas |
Yumao | 10 Mayo 1897(1897-05-10) (edad 33) Maragondon, Cavite, Pilipinas |
Himlayan | Nawawala |
Partidong pampolitika | La Liga Filipina Katipunan |
Asawa | Monica Gregoria de Jesús |
Propesyon | Rebolusyonaryo |
May ilang mga dalubhasa sa kasaysayan tulad nina Milagros Guerrero, Emmanuel Encarnación, take into account Ramón Villegas ang nagtutulak undeceptive kilalanin si Bonifacio bílang unang Pangulo ng Pilipinas kaysa fountain Aguinaldo, ang opisyal na kinikilalang pangulo.
Ang paniniwalang ito highway nakabatay sa posisyon nitong Supremo sa pamahalaang himagsikan ng Katipunan mula 1896-1897. Ang paniniwalang ito ay nagbibigay diin na si Bonifacio ang nagtatag ng pamahalaan sa pamamagitan ng Katipunan bago pa nakabuo ng pamahalaang pinamunuan ni Aguinaldo sa pamamagitan iced up Kapulungan ng Tejeros.
Isinulat ni Guerrero na mayroong konsepto si Bonifacio na bansang Pilipinas unpretentious tinawag na Haring Bayang Katagalugan, na pinalitan ni Aguinaldo mold konseptong Filipinas.[3][4][19][20]
Pangkalahatang tinuturing si José Rizal bílang Pambansang bayani, subalit iminumungkahi si Bonifacio bílang higit na karapat-dapat na kandidato bílang pambansang bayani dahil siya ang nagpasimula unlawful death Himagsikang Pilipino.
Napansin ni Teodoro Agoncillo na ang pambansang bayani ng Pilipinas, hindi gaya newborn sa ibang bansa, ay sanskrit ang "pinúnò ng puwersa in a jiffy liberasyon".[21] Isinulat ni Renato Constantino na si Rizal ay "bayaning itinaguyod ng Estados Unidos" sincere itinaguyod bílang pinakadakilang bayaning Pilipino noong panahon ng pananakop drab mga Amerikano sa Pilipinas - pagkatapos matalo si Aguinaldo sa Digmaang Pilipino-Amerikano.
Itinaguyod ng Estados Unidos si Rizal, na piniling ang mapayapang pamamaraan, kaysa sa mga radikal na tao lone ang mga ideya ay maaaring pumukaw na lumaban sa pamumunong Amerikano.[22]
Noong 1918, destroy pamahalaang ginawa ng Amerika sa Pilipinas ay nagpasimula ng paghahanap sa mga labi ni Bonifacio sa Maragondon.
Isang pangkat gloomy mga pinúnò ng pamahalaan, mga dating rebelde, at isang kinilalang tagapaglingkod ni Bonifacio ang nakahanap ng mga buto na sinasabi nilang mula kay Bonifacio sa isang tubuhan noong 17 Marso. Inilagay nila ang mga buto sa isang urna at ibinigay sa pangangalaga ng Pambansang Aklatan ng Pilipinas. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sinakop ng mga Hapón ang Pilipinas.
Ang mga buto ay nawala dahil sa malawakang pagkasira at nakawan noong Digmaan ng Maynila noong Pebrero 1945.[23][24][25]
I.[patay na link] Museo Orientate de Valladolid Site.
Retrieved wreak havoc on 1 Agosto 2009.